Dossier Stint. ILT schrijft onzin over smeltpunt soldeer.

De  Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT ) voerde een verkennend technisch onderzoek uit naar de veiligheid van de Stint. Dit naar aanleiding van het ongeval met de elektrische bakfiets in Oss. Daarbij kwamen vier kinderen om het leven.

De bevindingen die het ILT beschreef in een feitenrelaas bevatten echter onjuistheden of zijn misleidend. Over de onjuistheden in het feitenrelaas betreffende het op vol vermogen rijden van de Stint bij draadbreuk schreef ik hier.

Deze blogpost is een in een lange serie van artikelen die ik schreef over de Stint. Een overzicht van de artikelen is hier te vinden.

Het feitenrelaas bevat nog meer aantoonbare onzin. In deze blog ga ik in op de onjuiste bewering van het ILT dat normaal soldeer een smeltpunt heeft van 72 graden. Tevens wordt duidelijk dat de ILT in het feitenrelaas onderdelen van de Stint verwisseld. De ILT gaf aan dat het nog onderzoekt hoe het kan dat men tot het smeltpunt van 72 is gekomen. Dat onderzoek wordt naar verwachting pas rond de jaarwisseling afgesloten.

Gesprekken met de fabrikant

Een van de  werkhypotheses die de ILT beschrijft als mogelijke oorzaak van het ongeluk in Oss is dat een kabel welke de gashendel verbindt met de motorcontroller breekt of kan loslaten. Dat loslaten zou dan kunnen komen doordat soldeer smelt. Letterlijk schrijft de ILT in haar feitenrelaas het volgende:

Uit het onderzoek blijkt verder dat de bekabeling dik is en er komt een grote stroom (16 ampère) door de behuizing waar de kabels inzitten. Dit veroorzaakt hitte, die niet goed weg kan. Dat kan mogelijk tot problemen leiden, wat een oorzaak kan zijn voor het losraken van de bovengenoemde 0-stroomkabel. Die is vast gesoldeerd, maar het smeltpunt van normale soldeer is 72 graden terwijl de elektromotor van de Stint is beveiligd op 82 graden. De fabrikant van de Stint gaf aan dat hij ervan uit gaat dat er soldeer is gebruikt die een hoger smeltpunt heeft. Dat wordt nu uitgezocht en met documenten onderbouwd.

Laten we de (door mij) vet gemarkeerde zin eens beter bestuderen. Er staat ‘smeltpunt van normale soldeer is 72 graden’. Dat is aantoonbaar onjuist! Soldeer heeft voor normale toepassing waaronder elektronica een smeltpunt van minimaal 180 graden. Deze Wikipedia pagina laat vele soorten soldeer zien. De meeste hebben een smeltpunt van rond de 180 tot 220 graden Celcius.

Uit de verslagen die de medewerkers van de ILT hebben gemaakt naar aanleiding van gesprekken met de fabrikant van de Stint blijkt overigens nergens een melding te zijn gemaakt van het onwaarschijnlijk lage smeltpunt van soldeer.

Bij deze gesprekken die in het weekend plaatsvonden waren vier medewerkers van de ILT aanwezig. Een afdelingshoofd van Marktordening, een juriste, de teamleider ‘producttoezicht 2’ en de Inspecteur ‘producttoezicht 2’

De minister publiceerde een aantal documenten over de Stint op 18 oktober. In een van de documenten, bijlage 42, schrijft een ILT medewerker met de functie ‘Inspecteur producttoezicht 2’ het volgende

Ook indien er een soldeerpunt loslaat door wegsmelten bij te hoge warmte ontwikkeling of breekt indien (veelvuldig) over een hobbelige weg wordt gereden, kan een kabelbreuk optreden.

Een andere medewerker van de ILT met de functie ‘teamleider producttoezicht 2’ die bij het gesprek aanwezig was maakte in zijn onderzoeksverslag geen melding van soldeer.

Een derde gespreksverslag gemaakt door de juriste van de ILT, ook bij gesprekken met de fabrikant aanwezig , is niet door de minister aan de Tweede Kamer verstrekt.  Bronnen geven aan dat ook in dit gespreksverslag geen smeltpunt van 72 graden is genoemd.

Verwisseling onderdelen Stint

In dat nog geheime verslag wordt echter wel iets anders opmerkelijks beschreven dat ook is beschreven in het feitenrelaas. Namelijk de opmerking van een ILT-medewerker over “het gegeven dat de elektromotor is beveiligd op 82 graden Celcius.” De fabrikant corrigeert aldus het gespreksverslag de ILT-medewerker door te zeggen dat niet de elektromotor maar de motorcontroller is beveiligd op 82 graden.

Deze verwisseling geeft  slordigheid van de ILT aan. Op onderstaande foto is zowel de positie van de elektromotor als die van de motorcontroller te zien. Duidelijk is dat de afstand tussen motorcontroller en elektromotor dusdanig is dat de warmte van de elektromotor nooit soldeer kan laten smelten die in de motorcontroller is toegepast. Bovendien zal wanneer de temperatuur  boven de 82 graden komt  de motorcontroller automatisch stoppen met werken. Er wordt op het display van de Stint in dat geval een signaal getoond.

Het gebruikte type motorcontroller is ACS1 van de  Italiaanse fabrikant SME . Uit de brochure blijkt duidelijk dat de motorcontroller tot 95 graden Celcius kan werken. Dat de controller stopt bij 82 graden is dus zeer waarschijnlijk.

SME heeft aangegeven dat  soldeer dat is gebruikt van de fabrikant Koki type s3x58-m406 en van de fabrikant Alphametal, type cvp390 is. Beide types soldeer hebben een smeltpunt van rond de 217 graden Celcius.

Uit onderstaande screenshot van een item van RTL Nieuws is duidelijk te zien dat er dikke kabels lopen die zijn aangesloten op de SME motorcontroller.

 

Commentaar ILT

De ILT is ter voorbereiding van deze blog een lijst van 21 vragen voorgelegd. De reactie van de woordvoerder van de ILT, de heer Wassenaar was als volgt

“Er loopt onderzoek. Dat onderzoek zal (naar verwachting rond de jaarwisseling) ongetwijfeld inzichten opleveren die de ILT nu nog niet heeft.

Ook de eerste bevindingen uit het Feitenrelaas (d.d. 1 okt.) kunnen door het onderzoek bevestigd maar ook genuanceerd, aangevuld of veranderd worden.

De ILT vindt het niet wijs om de  vragen naar huidig inzicht (23 okt.) te beantwoorden, als het onderzoek nog nieuwe inzichten kan opleveren.

Anders gezegd: de ILT kan geen tussentijdse dagkoersen geven, maar kiest ervoor te wachten totdat alle inzichten uit het onderzoek bekend zijn”

Ik interpreteer dit maar als dat de ILT allerlei beweringen heeft gemaakt over smelttemperatuur zonder dat er een degelijk onderzoek is gedaan. Die bewering van iemand waarvan onbekend is wat zijn kennis op dit terrein is wordt in een feitenrelaas opgenomen. Dat feitenrelaas is voor de minister reden om alle Stints te verbieden. De ILT heeft vervolgens een onderzoek van TNO nodig om er achter te komen hoe het toch kan dat een ILT-medewerkers denkt dat soldeer gebruikt is bij de Stint dat al kan smelten bij 72 graden.

Een van de 21 vragen die ik stelde was of de ILT het met mij eens was dat het woord ‘motorcontroller’ is verwisseld met ‘elektromotor’.  De reactie was opvallend namelijk dat ‘ op die vraag kan pas een goed antwoord komen na verder onderzoek’. Hetzelfde antwoord werd gegeven op de vraag waar die opvallende smelttemperatuur van 72 graden op gebaseerd is.

Ik vroeg ook of de ILT navraag had gedaan bij de fabrikant van de motorcontroller naar de smelttemperatuur van het gebruikte soldeer. Ook hier kon de ILT vanwege het nog lopende onderzoek “pas na verder onderzoek een goed antwoord” geven.

Daarnaast stelde ik onderstaande vraag:

Welke informatie heeft de ILT op enig moment en op welke manier dan ook (zoals middels gesprekken, documenten, etc ) ontvangen van derde partijen zoals maar niet uitsluitend de fabrikant welke de ILT zou kunnen opvatten als dat   soldeer met smeltpunt van 72 graden onmogelijk kan zijn toegepast in de Stint?

Ook hier was de reactie van de ILT dat deze niet kon ingaan op mijn vraag. Ook hier heeft de ILT een onderzoek nodig van TNO om er achter te komen dat de fabrikant van de SME motorcontroller begin oktober heeft aangegeven welk soldeer men gebruikt heeft. Die informatie echter heeft ILT en/of het Ministerie in haar bezit.

 

Update 25 oktober. Commentaar gegeven door ILT uitgebreid en duiding gegeven op dat commentaar